Warszawa 2013, s. 128; foto.
Józef Opala to syn polskiej wsi. Poprzez rzeźby artysty przemawia historia, tradycja i świadomość narodu, z którego się wywodzi. W formie plastycznej prezentuje problematykę miejscową, a zarazem ogólnoludzką, uniwersalną. Od narodzin artysta związany jest ze wsią. Swoją przygodę ze sztuką rozpoczął od malarstwa. Malował okolice Buska-Zdroju, gdzie był uczniem Studium Nauczycielskiego, zaułki Sandomierza, zbocza Gór Świętokrzyskich i pola wokół rodzinnych Męczennic. Nie malarstwo jednak, ale właśnie rzeźba stała się jego przeznaczeniem. W 1971 r. znalazł swoje nazwisko na liście przyjętych na Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Stolica nie zmanierowała naszego artysty. Został wierny swej ziemi.
Prace pochodzące z lat jego młodości pełne są dynamiki i ekspresji, ulatują do nieba. To co obecnie tworzy to dzieła i projekty o spokojniejszej i bardziej realistycznej tematyce. Obok wielu postaci historycznych, których wizerunki stworzył, bardzo ważne miejsce zajmują rzeźby literatów. W nowych dziełach zaznacza się wyraźna tendencja do sensualizmu i wierności symbolom. Wymowę swoich rzeźb artysta wzbogaca o filozoficzną refleksję afirmującą ład i harmonię świata.
Niektóre prace artysty przedstawione w katalogu wzbogaciły zbiory naszej instytucji – utrwalając pamięć o przeszłości i rodowodzie, który nas jednoczy. Dzieła artysty eksponowane są w muzealnym plenerze i zgrupowane są w trzech galeriach: przywódców ruchu ludowego, literatów i twórców wywodzących się ze wsi oraz przedstawicieli nauki polskiej.
7 marca 2024 r. w siedzibie MHPRL odbyła się konferencja naukowa zorganizowana w 140. rocznicę urodzin Macieja Rataja pt.: Marszałek Maciej Rataj - chłop, ludowiec,
Marszałek Maciej Rataj - chłop, ludowiec, patriota, Mazowszanin.
Konferencja naukowa zorganizowana w 140. rocznicę urodzin. W programie: Konferencja naukowa Otwarcie wystawy poświęconej Maciejowi Ratajowi