Pod Kopańskim Mostem. Utwór wierszowany z epopei kurpiowskiej w roku 1708

Opis

Adam Chętnik, Warszawa 2015, s. 84.

Przedstawiamy Czytelnikom epopeję pokazującą bohaterstwo i patriotyzm ludu kurpiowskiego w walkach ze Szwedami. Napisał ją zafascynowany historią przodków Adam Chętnik w 1938 roku. Co do zdarzenia, miejsca, nazw i osób uczestniczących w walkach utwór oparty jest na faktach autentycznych. Został napisany na chwałę Kurpiów, którzy zawsze wykazywali lojalność wobec prawowitych władców, nie ulegali pokusom zdrady okraszanej obietnicami i profitami. Podejmowali walkę o wolność z każdym najeźdźcą, bez kalkulacji stawiając na szali swoje życie. Bo liczyły się dla nich: honor, wolność i Ojczyzna.

Utwór ten nigdy nie był w całości publikowany. Jego fragmenty ukazały się w 1938/39 roku, a po wojnie w 1958 roku w „Słowie Powszechnym”. Został odnaleziony w ostatnich latach w czasie kwerendy archiwów domowych, tak jak i wiele jeszcze niewydanych rękopisów Chętnika, m.in. około 200 wierszy (wielostronicowych, wielozwrotkowych). Zawierają one umiłowanie Kurpiowszczyzny, szacunek dla historii, idee patriotyczne, troskę o młodzież, o wolną, zasobną i spokojną Polskę. Wytłumaczenie tej sytuacji znajduje się we wspomnieniach Autora, który w 1963 roku zanotował, że wiele rzeczy pisze na półkę jako podsumowanie życiowego dorobku; utrudniano mu bowiem druk prac i usuwano z bibliotek jego książki, mimo że dotyczyły kwestii folkloru, wsi, spraw ludu. Patriotyzm przekazywany w historii regionu i jego mieszkańców też był uznawany za niebezpieczny dla elit komunistycznych w Polsce Ludowej.

Pod Kopańskim Mostem jest swoistą wizytówką w dorobku historycznym i literackim. Utwór upowszechniany był również poprzez okolicznościowe czytanie zarówno w szkołach, jak i podczas różnych spotkań regionalnych. Sądzimy, że wzruszy i Słuchaczy, i Czytelników. I niejedna łza popłynie na wspomnienie chwały bohaterskich Kurpiów-przodków, i niejedno westchnienie pogłębi umiłowanie rodzimej ziemi.

Dzięki życzliwości przyjaciół i instytucji tegoroczne obchody 130. rocznicy urodzin Adama Chętnika przybliżyły społeczeństwu jego sylwetkę. Kalendarium wydarzeń zamieszczono na stronach 71–83 niniejszego opracowania.

SPIS ROZDZIAŁÓW

Mały wstęp (od autora)

1. Kopański Most

2. Myszyniec

3. Przed kościołem w Myszyńcu

4. Na Szweda!

5. Przygotowania do wojaczki

6. Na wojenkę! Pod Kopański Most!

7. Bój na Kopańskim Moście

8. Po bitwie

9. Zakończenie