Warszawa 2020, s. 776.
Stosunki pomiędzy omawianymi państwami od samego początku były oparte na historycznych więzach oraz wspólnych zasadach i dążeniach, takich jak wolność, demokracja czy idea rozwoju gospodarczego. Na zadziwiające podobieństwa pomiędzy Polską a Brazylią – szczególnie jeśli chodzi o rozwój gospodarczy – zwracał wielokrotnie uwagę prof. Marcin Kula. Widoczne są one w epoce nowożytnej (XVI–XVIII wieku), choć nie brak ich także w odniesieniu do XIX i XX wieku. W okresie międzywojennym oba kraje zmagały się z podobnymi problemami gospodarczymi oraz feudalną strukturą społeczną. Przemysł słabo modernizował kraj i jego strukturę społeczną, w której dominowały elity polityczne wywodzące się z wyższych warstw społecznych (ziemiańsko–arystokratycznych). Zarówno w Polsce, jak i w Brazylii wojsko było rozczarowane osiągniętym stanem kraju – z czego w Polsce wyniknął zamach stanu w roku 1926, w Brazylii zaś powstania tenentes, ukoronowane rewolucją 1930 roku. Główni liderzy tych zamachów, zarówno Getúlio Vargas (1882–1954), jak i Józef Piłsudski (1867–1935), odcisnęli swe piętno w każdej dziedzinie życia społecznego, gospodarczego i politycznego swoich krajów.
Ze Wstępu
Od redaktora / Do Redator
Słowo wstępne
Prefácio
Hadil Fontes da Rocha Vianna, 100 lat przyjaźni brazylijsko-polskiej/100 anos da amizade entre o Brasil e a Polônia
Jakub Skiba, 100 lat stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską i Brazylią/100 anos das relações diplomáticas entre a Polônia e o Brasil
Stanisław Pawliszewski, 90 lat Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego/90 anos da Sociedade Polono-Brasileira
Rozdział I. Brazylia – od mocarstwa lokalnego do globalnego/Capítulo I. Brasil − de potência local à potência global
Marcin Gawrycki, Polityka zagraniczna Brazylii/Política externa do Brasil
Monika Sawicka, Tupi or not tupi, czyli rzecz o brazylijskiej tożsamości i polityce zagranicznej/Tupi or not tupi ou sobre a identidade brasileira e política externa
Tomasz Rudowski, Strategie rozwoju Brazylii w perspektywie historycznej/Estratégias de desenvolvimento do Brasil na perspectiva histórica
Magdalena Smorczewska, Juscelino Kubitschek widziany oczami Brasílii/Juscelino Kubitschek do ponto de vista de Brasília
Weronika Siewierska, Kultura brazylijska i świat wyobraźni dziecięcej w muzyce Heitora Villa-Lobosa/Cultura brasileira e o universo imaginário infantil na música de Heitor Villa-Lobos
Dinameire Oliveira Carneiro Rios, Olney São Paulo e o cinema brasileiro: entre o local e o global/Olney São Paulo i kino brazylijskie: między lokalnością a globalnością
Agnieszka Kędracka-Martinez, Edukacja szkolna wśród Indian brazylijskich – wyzwanie dla współczesnej szkoły/Educação escolar indígena no Brasil – um desafio da escola contemporânea
Rozdział II. Polska – Brazylia: 100 lat stosunków dyplomatycznych/Capítulo II. Polônia – Brasil: 100 anos de relações diplomáticas
Marcin Kula, Rutyna, ale też podobne ambicje/Rotina, mas também ambições semelhantes
Jerzy Mazurek, Brazylia i Polonia brazylijska wobec niepodległości Polski w latach 1914−1918/Brasil e Polônia diante da independência da Polônia entre os anos 1914−1918
Jerzy Mazurek, Stosunki polsko-brazylijskie w latach 1920−1989/Relações polono-brasileiras no período de 1920−1989
Bartłomiej Znojek, Rozwój stosunków polsko-brazylijskich po 1989 roku/Evolução das relações polono-brasileiras após o ano de 1989
Marek Makowski, Wkład Polonii w rozwój dwustronnych relacji między Polską i Brazylią/Contribuição da comunidade polonesa brasileira nas relações bilaterais entre a Polônia e o Brasil
Rozdział III. Polska – Brazylia: główne płaszczyzny kontaktów/ Capítulo III. Polônia – Brasil: principais contatos
III.1. Społeczność pochodzenia polskiego w Brazylii/III.1. Comunidade de descendência polonesa no Brasil
Elżbieta Budakowska, Etniczność polskich poimigranckich pokoleń w Brazylii jako pomost w rozwijaniu kontaktów z Polską/Etnicidade das gerações polonesas pós-imigratórias no Brasil como
ponte no desenvolvimento dos contatos com a Polônia
Zdzislaw Malczewski, Rola polskiego duszpasterstwa w Brazylii w zachowaniuwięzi Polonii z krajem pochodzenia/ Papel da pastoral polonesa no Brasil na preservaçãodos elos entre os poloneses com seu país de origem
Izabela Stąpor, Słownictwo polonijne w Brazylii jako rezultat kontaktów językowych polsko-portugalskich (na przykładzie „Gazety Polskiej w Brazylii”)/Léxico polonês no Brasil como resultado dos contatos linguísticos polono–brasileiros (o caso específico do jornal „Gazeta Polska w Brazylii”)
Karolina Bielenin-Lenczowska,Diaspora w czasie pandemii. Aktywność Brazylijczyków polskiego pochodzenia w internecie/Diáspora em tempos de pandemia. Atuação dos brasileiros
de descendência polonesa na internet
Adriano Malikoski, Escolas étnicas e redes de sociabilidade (1918−1938).Szkoły etniczne i formy więzi społecznych (1918−1938)
Alcione Nawroski,A nacionalização da educação e uma troca de farpas entre brasileiros e poloneses/Nacjonalizacja oświaty i spory pomiędzy Brazylijczykami a Polakami
Rhuan Targino Zaleski Trindade, „Azas polonesas sob o céu rio-grandense”: a visita de Stanisław Skarżyński a Porto Alegre, 1933/Polskie skrzydła na niebie Rio Grande do Sul: wizyta Stanisława
Skarżyńskiego w Porto Alegre, 1933
Jucelino de Sales, Antoni Dołęga Czerwiński, jego saga, genealogia, legenda i mit/Antoni Dołęga Czerwiński, sua saga, genealogia, história e mito
Natalia Klidzio, Samuel Urys Rawet – brazylijski inżynier i pisarz z Klimontowa/Samuel Urys Rawet – o engenheiro e escritor brasileiro de Klimontów
III.2. Kontakty gospodarcze/III.2. Contatos econômicos
Wojciech Baczyński, Polsko-brazylijskie kontakty biznesowe – zarys problematyki/Contatos comerciais polono-brasileiro – um esboço do problema
Joanna Gocłowska-Bolek,Brazylijski potencjał gospodarczy. Brazylia jako partnerstrategiczny Unii Europejskiej i Polski?/ Potencial econômico brasileiro. Brasil como parceiro
estratégico da União Europeia e da Polônia?
III.3. Polsko-brazylijskie związki literackie, kulturalne i naukowe/III.3. Elos literários, culturais e científicos polono-brasileiros
Henryk Siewierski, Polacy, literatura i kultura polska w Brazylii/Poloneses, literatura e cultura polonesa no Brasil
Gabriel Borowski,O obecności poezji brazylijskiej w Polsce (raz jeszcze): Manuel Bandeira/Sobre a presença da poesia polonesa na Polônia (de novo): Manuel Bandeira
Aleksandra Pluta,Osobisty portret Yana Michalskiego/Um retrato pessoal de Yan Michalski
Krzysztof Smolana, Polskie dziedzictwo archiwalno-biblioteczne w Brazylii/Patrimônio polonês de arquivos e bibliotecas no Brasil
Renata Siuda-Ambroziak, Polsko-brazylijska współpraca naukowa/Cooperação científica polono-brasileira
Samuel Figueira-Cardoso,Os estudos sobre o Brasil em Varsóvia: história, língua e ensino/Studia o Brazylii w Warszawie: historia, język i nauczanie
Jerson Fontana,„A Turma do Dionísio” e os encontros teatrais polono-brasileiros/„Grupa Dionizosa” i polsko-brazylijskie spotkania teatralne
Rozdział IV. POLSKA I BRAZYLIA – bliższe, niż się wydaje/Capítulo IV. POLÔNIA E BRASIL – mais próximo do que parece
IV.1. 90 lat Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego/IV.1. 90 anos da Sociedade Polono-Brasileira
Krzysztof Smolana,Julian Juliusz Szymański – opiekun Polonii i prezes Towarzystwa Brazylijsko-Polskiego im. Ruy Barbosy
Julian Juliusz Szymański – guardião da comunidade polonesa e presidente da Sociedade Brasileiro-Polonesa Ruy Barbosa
Stanisław Pawliszewski, Towarzystwo Polsko-Brazylijskie po II wojnie światowej Sociedade Polono-Brasileira após a II Guerra Mundial
IV.2. Entuzjaści i pasjonaci Brazylii/IV.2. Os entusiastas e os apaixonados pelo Brasil
Wiesław Włodarski, Piotr Cacko,Działania L Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Integracyjnymi im. Ruy Barbosy na rzecz propagowania Brazylii – ojczyzny patrona/Ações do L Liceu de Formação Geral com Ramificações de Integração Ruy Barbosa em prol da propagação do Brasil – pátria do Patrono do Liceu
Magdalena Walczuk, Janina Petelczyc, Agata Błoch,Fundacja Kultury Brazylijskiej Terra Brasilis/Fundação Cultural Brasileira Terra Brasilis
Paweł Kucharczuk,Magia Brazylii w Warszawie/Magia do Brasil em Varsóvia
Longin Kaczanowski, Brazylia – od Bałtyku po Tatry/Brasil – entre o Báltico e os Tatras
Noty o autorach/Notas biográficas