Rocznik Mazowiecki, t. XXX-2021-2023

Opis

Warszawa 2023, s. 350.

Spis treści

Od redaktora – Krzysztof Braun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Maria Podlaska, Granica podłości, która nie spadła nam z nieba. Etnograficzny raport z Podlasia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
Mariola Pytlak, „Nie” dla podziału Mazowsza! O co chodzi z tym podziałem?. . 21
Krzysztof Jarosiński, Benedykt Opałka, Wewnątrzregionalne zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego Mazowsza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Krzysztof Jarosiński, Nierówności rozwojowe obszarów peryferyjnych w regionach. Przykład Mazowsza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Witold Rakowski, Zmienność układów komponentów w przyroście rzeczywistym ludności województw w latach 1999–2019 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Janusz Gmitruk, Kazimierz Przybysz, Konspiracyjny ruch ludowy na Mazowszu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Franciszek Stokowski, Dystrykt Radomski w świetle niemieckiego spisu ludności z 1943 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Jolanta Załęczny, Sport w powiecie warszawskim w okresie międzywojennym. .. 137
Krystyna Królikowska-Waś, Okupacyjne i peerelowskie dzieciństwo (na podstawie własnych wspomnień i udostępnionych mi notatek Andrzeja Sroczyńskiego) . . . . 157
MISCELLANEA – ŹRÓDŁA
Elżbieta Kowalczyk-Heyman, Nazwy miejscowe w parafii Lachowo (na Wysoczyźnie Kolneńskiej) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Katarzyna Słojkowska, Materiały Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego w Archiwum PAN w Warszawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Krzysztof Braun, Związki warszawskich etnologów z Muzeum Przemysłu i Rolnictwa (1885–1939) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Elżbieta Dziedzicka, Po prostu „Drzewna” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Tomasz Mierzejek, Myszyniecka Dzwonnica – siedzibą kurpiowskiego Multimedialnego Muzeum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Krzysztof Braun, Bibliografia zawartości „Rocznika Mazowieckiego”, część I. – za lata 2008–2023 (tomy XX–XXX) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
SYLWETKI – IN MEMORIAM
Magdalena Bilska-Ciećwierz, Julia Kisielewska-pedagog, publicystka, działaczka społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Mateusz Ratyński, Stanisław Osiecki (1875–1967). Zarys biografii i ministra i parlamentarzysty ruchu ludowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Katarzyna Michalak, Fryderyk P.W. Müller, przemysłowiec, filantrop, działacz społeczno-kulturalny z Piastowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Elżbieta Kowalczyk-Heyman, Jan Piętka (1944–2021) – po prostu Przyjaciel . 293
Halina Karaś, Profesor Barbara Falińska (1931–2022) badaczka gwar mazowieckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
Benon Dymek, Pożegnanie Profesora Jerzego Myślińskiego (1934–2022) . . . . 301
Katarzyna Waszczyńska, Profesor Marian Pokropek (1932–2023) . . . . . . . . . . 303
Magdalena Bilska-Ciećwierz, Ksiądz Michał Marian Grzybowski (1937–2023). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
RECENZJE – OMÓWIENIA
Witold Rakowski, (rec.), Nemezjusz Mateusz Pazio. Saga familii Pazio. Historiografia spekulatywna. Blizne Jasińskiego, 2019, s. 438. . . . . . . . . . . . . . 311
Benon Dymek, (rec.), Rytel-Skorek Halina, 2020, Wrota przeszłości. Słownik gwarowo-kulturowy Treblinki i okolic, Treblinka, ss. 847 . . . . . . . . . . 319
Benon Dymek, (rec.), Nicpoń-Kowalska Elżbieta, 2021, Wychowaniec Marymontu, Olesno, ss. 107 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
Adam Kaczyński, (rec.), Szczepański Jacek, Peowiacy i ich losy (Jabłonna, Chotomów, Krubin, Wieliszew), Warszawa, 2020, Muzeum Niepodległości, ss. 350 . .  . . . . . . . . . . 323
Tadeusz Baraniuk,(rec.), Wanda Modzelewska. Materiały o kulturze i sztuce ludowej Polski. Red. Elżbieta Miecznikowska, Toruń, 2022, wyd. MET, ss. 328, ilustr. . . . . . . . . . . . 327
Franciszek Stokowski, (rec.), Kowalska Agnieszka, Letnisko. Subiektywny przewodnik po linii otwockiej, Warszawa, 2021, wyd. DSH, ss. 198, ilustr. . . . 331
Franciszek Stokowski, (rec.), Gałecki Wojciech, Barwy mojego życia, wyd. II. uzup. Otwock, 2021, wyd. Bonum, ss. 444,ilustr.. . . . . . . . . . . . . . . . . 333
Stanisław Zając, (rec.) Litwin Hanna, 2021, Nasz Świdermajer, Dąbrówno, Oficyna Wydawnicza Retman, ss. 419, ilustr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
KRONIKA
Kurpiowskie Księstwo „Małego Księcia” Tomasz Wicherkiewicz, Dariusz Łukaszewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
Zmiany w Zarządzie MTN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
Informacje dla Autorów, Umowa Licencyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348

Od Redaktora

XXX., Jubileuszowy tom Rocznika Mazowieckiego oddajemy do Państwa rąk z poczuciem winy, że mimo zapewnionych przez Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego warunków finansowania, Rocznik stał się Dwu i pół Rocznikiem. Oczywistością była pandemia, lecz były także trudności i kłopoty wynikające z konieczności wyjaśnienia problemów organizacyjnych i finansowych Towarzystwa, które powinny być rozwiązane w latach poprzednich, a wpłynęły dopiero w latach 2021-2022. Jako redaktor Rocznika Mazowieckiego- bardzo przepraszam.

Tam otwiera tekst Marii Podlaskiej- etnograficzny raport z wydarzeń, które bulwersują od kilku lat opinię publiczną, a dla mieszkańców tzw. ,,Ściany Wschodniej,, są ogromną traumą, że w ich najbliższym otoczeniu cierpią niewinni ludzie, a oprócz garstki wolontariuszy i aktywistów nikt im nie chce pomóc. Wciąż niestety aktualne jest, sparafrazowane tu stwierdzenie Mariana Turskiego, że Granica podłości nie spadła nam z nieba Istotnym bardzo dla stabilności naszego regionu jest artykuł Marioli Pytlak- Nie dla podziału Mazowsza. Autorka omawia tu wartość argumentacji przedstawianej dla realizacji koncepcji zmian administracyjnych granic województwa mazowieckiego i pomysłu wydzielenia nowego ,,województwa mazowiecko- staropolskiego,,, ze stolicą w Radomiu. Przeciwko temu całkowicie politycznemu projektowi, oprócz braku akceptacji społecznej, świadczy całkowity brak podstaw spójności historyczno- kulturowej i społeczno-gospodarczej. Proponowane zmiany miały by zdecydowanie negatywny wpływ na działania społeczno- gospodarcze i kulturalne mazowieckiej prowincji. […]