Opis
Warszawa 2013, s. 255.
Zamierzeniem niniejszej publikacji jest pokazanie szerszego, niż dotychczas w Polsce ujmowanego, spojrzenia na problematykę ruchów chłopskich i agrarnych. Pokazanie, że chłopi mobilizowali się nie tylko by walczyć przeciwko stosunkom feudalnym, występować przeciw klasie panującej, ale też by jej bronić, by bronić tradycji i religii. Problem agrarny to także problem ziemian, wielkich posiadaczy, którzy musieli zabiegać o zbyt swych produktów by zapewnić sobie dochodowość. W końcu agraryzm jako doktryna ukształtowana w pierwszej połowie XX wieku, to nie jedyna idea, doktryna czy ideologia do której odwoływali się liderzy, politycy, intelektualiści kreujący myśl i zachowania chłopskie.
Praca jest dobrym przyczynkiem do nauki o ruchach społecznych. Egzemplifikuje różne oblicza ruchów chłopskich i agrarnych. Pokazuje ich bogactwo występowania i różnorodność ideową, organizacyjną. W żadnym jednak razie nie wyczerpuje tematu. Autorzy i redaktorzy nie roszczą sobie pretensji do opracowania całościowego kompendium wiedzy o ruchach agrarnych, chłopskich, ludowych. Przeciwnie traktują niniejszą pracę jako przyczynek, wstęp do dyskusji i dalszych prac analizujących i syntetyzujących opisywane ruchy, jednakże w ujęciu komparatystycznym, którego brakuje w dotychczasowym dorobku naukowym tej problematyki.
Na końcu pracy zamieszczono bibliografię selektywną do badań nad ruchami agrarnymi, chłopskimi i ludowymi. Stanowi ona podstawowy wybór literatury dla prac nad ruchami w poszczególnych okresach lub obszarach występowania. Książkę uzupełniono indeksem nazwisk ułatwiającym wyszukiwanie interesujących czytelnika postaci.
Książka składa się ze wstępu, zakończenia i dziewięciu artykułów:
Adam Wielomski – Kontrrewolucyjne ruchy agrarne w Europie Zachodniej w XIX i XX wieku;
Jacek Bartyzel – Hiszpański karlizm jako ludowy ruch kontrrewolucyjny;
Romuald Turkowski – Polityczny ruch chłopski w Danii i Finlandii z polskiej perspektywy (1870-1975);
Maciej Słęcki – Agraryzm w ujęciu ziemiańskim. Przykład Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Rolniczego w progu II RP;
Ryszard Polak – Parlamentaryzm i socjalizm w myśli Ignacego Czumy;
Renata Tarasiuk – Rewolucyjny socjalizm agrarny w ideologii ruchu kibucowego przed proklamacją państwa Izrael;
Arkadiusz Indraszczyk – Współczesne ruchy chłopskie. Charakterystyka na przykładzie wybranych ruchów;
Janusz Gmitruk – Polski ruch ludowy – spojrzenie na ponad stuletnią działalność zorganizowanego i instytucjonalnego ruchu społeczno-politycznego;
Joanna Rak – Agraryzm na miarę XXI w. Obrazy fotograficzne w blogosferze Polskiego Stronnictwa Ludowego a medialny wizerunek ludowców.