Pawiak. Ludzie 1880-1915, t. 2: L-Ś

Opis

Warszawa 2024, s.496.

Drugi tom publikacji dr. Andrzeja Ossibach-Budzyńskiego Pawiak 1880-1915 Ludzie, ukazuje się w 80 rocznicę unicestwienia przez Niemców więzienia Pawiak. To narzędzie niemieckiej zbrodni w latach 1939-1944 zakończyło swoją działalność w lipcu 1944 roku. Więźniowie zostali wywiezieni lub wypuszczeni z więzienia. Po wybuchu Powstania Warszawskiego Niemcy postanowili zatrzeć ślady swojej zbrodni. 21 sierpnia 1944 roku niemieccy saperzy podłożyli potężne ładunki wybuchowe i wysadzili kompleks więzienny Pawiaka. Zarówno go z ruinami getta warszawskiego, na którego terenie się znajdował. W strukturze niemieckiego terroru w Generalnym Gubernatorstwie Pawiak odgrywał szczególną rolę. Pierwsi więźniowie zostali tu osadzeni 2 października 1939 roku w budynku Serbii- więzienie kobiecego, wobec poważnego uszkodzenia głównego gmachu więzienia podczas działań wojennych. Po koniecznych remontach, w marcu 1940 roku Pawiak stał się więzieniem śledczym Policji bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego, jego Wydziału IV Tajnej Policji Państwowej- Gestapo. Warszawa, milionowe miasto, stolica Polskiego Państwa Podziemnego, każdego dnia dawała znać okupantowi, że Polska nie poddała się, że walczy i nie zostanie pokonana. Na ołtarzu Ojczyzny potomkowie polskich patriotów z powstań narodowych i rewolucji 1905-1907 obficie przelaną krwią podlewali drzewo niepodległości. Warto przypomnieć, iż rewolucja 1905 roku zmusiła carat do wprowadzenia w kwietniu tego roku ukazu o tolerancji religijnej, który przyczynił się do zaprzestania represji wobec mniejszości unickiej. Do polskich szkół wrócił język polski, zalegalizowano związki zawodowe. Manifest carski z 30 października 1905 roku obiecywał wprowadzenie konstytucji oraz utworzenie parlamentu. Zmiany konstytucyjne zostały złamane w latach 1906-1907. Polska była głównym ośrodkiem walk rewolucyjnych w imperium rosyjskim w latach 1905-1907, a powstanie łódzkie między 18 a 25 czerwca 1905 roku, było kluczowym wydarzeniem rewolucji 1905-1907 w Królestwie Polskim, często w historiografii nazywanej ,, czwartym powstaniem,, .Carska policja, żandarmeria, armia z całą brutalnością próbowała terrorem uciszyć gniew Polaków. Wtedy to po 40 latach od zakończenia Powstania Styczniowego krwawo stłumionego przez zaborcę, kolejne dwa pokolenia młodych Polaków przystąpiły do zorganizowanej walki o niepodległość. Mieli dosyć upokorzenia, brutalności, arogancji, korupcji i niesprawiedliwości społecznej. (…).

fragment z Przedmowy

Spis treści:

Wykaz skrótów

Przedmowa

Wstęp

Ludzie

Bibliografia