Warszawa 2022, s. 217.
Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego wspólnie z Oddziałem Ludowego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego w Częstochowie kierowanym przez Stanisława Gmitruka podjęło inicjatywę wydania publikacji członka naszego Towarzystwa dr. Adama Norberta Jarugi ”Działalności Straży Ogniowej Ochotniczej w guberni piotrowskiej”. Czytelnik może zadać pytanie, skąd zainteresowanie tą problematyką Muzeum i Towarzystwa. Odpowiadamy: Trzy żywioły – ogień, woda, powietrze- to domena działalności ochotniczych straży pożarnych. W Polsce są dwa ruchy społeczne, które mają fenomenalną ciągłość historyczną. Są to Polskie Stronnictwo Ludowe oraz Związek Ochotniczych Straży Pożarnych. Są one sobie bliskie, bo powstały aby służyć ludziom.
Powstały na terenie Królestwa Polskiego 8 września 1916roku. Związek Floriański rozpoczął proces zjednoczenia organizacji ochotniczych straży pożarnych z ziem Królestwa Polskiego, a w tym i guberni piotrowskiej. W 1918 roku zrzeszał już 450 straży, a w 1921 roku już 1084. 1 sierpnia 1921 roku Związek Floriański liczył 60 tysięcy członków oraz 2000 członków rzeczywistych. Z nośnym hasłem ,, W jedności siła oraz dobrze zorganizowanymi strukturami Związek Floriański stworzył solidny fundament po zjednoczeniu Ochotniczej Straży Pożarnej z wszystkich zaborów. Zjednoczenie ruchu strażackiego dokonało się w dniach 8 i 9 września 1921 roku w czasie decydujących o losach młodego państwa przemian wojny 1919-1921. Pełniący wówczas funkcje premiera Rządu Obrony Narodowej ludowiec, a także prezes OSP w Wierzchosławicach Wincenty Witos oraz armia 100 tysięcy strażaków dobrze przysłużyła się Ojczyźnie. Dzieje organizacji strażackich to wielka, nie przebrana skarbnica tradycji i historii, czynów walecznych, mozolnej pracy i ludzkiej przyzwoitości. Młode pokolenie wsi polskiej, a zwłaszcza wiciarze , którzy wstąpili w szeregi OSP- wzbogacili jej ofertę o działanie kulturalne, sportowe i turystyczne. Wprowadzili też piękne hasło jako przesłanie do działalności ”Błogosławiona dobroć człowieka” Hasło to szczególnie odnosi się do strażaków , bo właśnie strażak z racji swoich czynów i oddania dla strażackiej idei jest dobrym człowiekiem. Publikacja Adama Norberta Jarugi wpisuje się doskonale w historię polskiego ochotniczego ruchu strażackiego – fenomenu społecznikowskiego działania ,,Bogu na chwałę, ludziom na pożytek”. Od wielu lat Komisja Historyczna Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, przy współpracy z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego podejmuje działania, organizując konferencje naukowe i wydając książki poświęcone dziejom Ochotniczej Straży Pożarnej. Sztandarową publikacją jest 5 tomów ,,Analiz Strategicznych ,,Florian 2050,,,Warszawa 2019-2022. Wydawnictwo to określa miejsce i rolę OSP w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Przybliża nam system ratownictwa i ochrony ludności w Polsce, który ma charakter O-S-P. Bo to system ochotniczy, samorządowy i państwowy. Fundamentem społecznego działania OSP jest jego tradycja, historia sięgająca czasów zaborów. Organizacją bliską ideowo ochotniczym strażom jest Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne, której wielu członków jest związanych z OSP. Publikacja dr. Adama Norberta Jarugi znakomicie wpisuje się w jubileusz Związku Ochotniczej Straży Pożarnej RP. Dzieło zostało przygotowane profesjonalnie. Autor wykazał benedyktyńską pracę w jej opracowanie. Książka wzbogaci naszą wiedzę o dzielnych Rycerzach św. Floriana z minionej epoki. Publikację polecamy druhom, strażakom i sympatykom OSP.
dr Janusz Gmitruk
Dyrektor Muzeum Historii
Polskiego Ruchu Ludowego