Łychowski Tomasz, Warszawa 2006, s. 96, il. 8.
Tak jak w wierszu, „urodziłem się w Angolii” (26.09.1934). Żywiła mnie także ziemia polska (1938-1944) i niemiecka (1944-1949). Ale nie tylko. Teraz żywi mnie ziemia brazylijska (od 1949 r.). W mych żyłach płynie niejedna kropla niemieckiej krwi, ale – jak twierdzą – przeważa polska. Matka Ziemia także innych krajów (Belgii, Włoch, Stanów Zjednoczonych, Wenezueli, Chile, Anglii, Argentyny, Francji) pomogła mi otworzyć oczy na wielojęzyczność serca.
Na wybór mojego zawodu wpłynął język sonetów Szekspira i proza Conrada. Przygotowano mnie do mówienia o nich (1966, filia Uniwersytetu Cambridge w Rio i Papieski Uniwersytet Katolicki) i do zawarcia wielu przyjaźni. Z tego wynikły zaszczytne funkcje i posługi.
Wierność polskości pod Krzyżem Południa to, za młodu, Koło Młodzieży „Świetliki”, a w wieku męskim praca społeczna i spotkania z kulturą polsko-brazylijską (Towarzystwo Polonia, Brazylijski Instytut Kultury Polskiej BRASPOL i pismo Projeções).
Przeżycia wielu lat zaowocowały Glimpses/Vislumbres (1996) i zachęciły do zabrania głosu w Vozes/Voices (1998). Wtedy mocno odczułem powiew idący od Wisły przez Brisas/Powiewy (2000). W końcu przekroczyłem próg poezji, odzywającej się we mnie jak w trójjęzycznym tomie wzajemnie piszących się wierszy pt. Graniczne progi/Limiares de fronteira/Thresholds (2004).
A malarstwo? To wielka radość, à la mozartiana, gdy wulkaniczne otchłanie poezji stają się trudne do pokonania.
Żona Krysia, dzieci: Isabella, Rodrigo, Andréa i Rafael. Wnuk Lucas i wnuczka Ania. Rodzina, Przyjaźń, Polska, Brazylia, Poezja, Malarstwo, Świat cały, a nade wszystko Wiara i Nadzieja. Cóż więcej jest mi potrzebne do szczęścia?
Tomasz Łychowski
Recenzje:
(JD), „Spotkania”, Książki. Magazyn Literacki, nr 10, październik 2006, s. 69.
Agnieszka Końska, „Im bardziej szukam…”, Dziennik Polski (Londyn), 23 VI 2006, s. 10
