Proponowane wystawy
Udostępnij: Ikona Facebook

I poszły by żywić i bronić

Z chwilą wybuchu II wojny światowej kobiety zorganizowane w SL i w „Wiciach” oraz kobiety na wsi włączyły się natychmiast w pomoc Wojsku Polskiemu. W czasie walk we wrześniu były żywicielkami polskich żołnierzy, piekły chleb, gotowały, zaopatrywały w żywność oddziały polskie. Organizowały komitety pomocy wysiedlonym, przeprowadzały zbiórki dla szpitali.

Już w pierwszych dniach okupacji różne ugrupowania polityczne rozpoczęły działalność konspiracyjną. Również działacze SL powołali w sierpniu 1940 r. Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego pod kryptonimem „Roch” i przystąpili do organizowania własnej siły zbrojnej. Oddziały zbrojne ruchu ludowego przybrały najpierw nazwę „Chłostry”, a później Batalionów Chłopskich.

W Komendzie Głównej BCh znalazły się także kobiety, działaczki SL i „Wici”. Maria Szczawińska „Czarna Maria” została szefem łączności z zagranicą, Maria Maniakówna „Ziemska” – szefem łączności i kolportażu. Ona zorganizowała sieć łączności w całym kraju, szkoliła łączniczki i kolporterki. Tajną drogą przesyłano rozkazy, pocztę, a także prasę konspiracyjną, jak: „Przegląd”, „Przez walkę do zwycięstwa”, „Ku zwycięstwu” i „Żywią i bronią”, drukowaną w tajnej drukarni „Rocha” w Warszawie. W następnych latach również prasę terenową. Po jej aresztowaniu i wywiezieniu do Oświęcimia kierowały łącznością Barbara Poniatowska „Grażyna” i Weronika Dzierżkówna – Gałajowa „Zofia Zimna”, następnie funkcję szefa łączności i kolportażu objęła, po uwolnieniu z Pawiaka, Maria Żelechowska-Wyrzykowska „Marysiątko”, a następnie Helena Brodowska „Mewa”.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że w terenie komendantem obwodu BCh w Buczaczu była Weronika Wąsikowa, jedyna kobieta w całej strukturze BCh na tym stanowisku.

Pod koniec 1941 r. kobiety działające przed wojną w SL i „Wiciach” utworzyły tajną organizację kobiecą: Ludowy Związek Kobiet. Z ramienia CKRL kierownictwo LZK spoczywało w rękach dwóch kobiet: Marii Szczawińskiej i Anny Chorążyny „Hanki”. Chorążyna zajmowała się pracą organizacyjną, a Szczawińska – Zielonym Krzyżem, jednym z najważniejszych wydziałów LZK. Ważną rolę w centrali LZK odgrywała Weronika Tropaczńska-Ogarkowa „Wera”, która była redaktorką organu prasowego LZK „Żywii”.

Sieć terytorialna LZK pokrywała się w zasadzie z siecią „Rocha”. Jego struktura organizacyjna wzorowana była również na „Rochu”. Powołano centralne oraz wojewódzkie, powiatowe, gminne i miejskie kierownictwa 3- i 5-osobowe. Najsilniejsze i najsprawniejsze były ogniwa organizacyjne LZK w Lubelskiem, Kieleckiem i Warszawskiem. Centralne Kierownictwo LZK utworzyło Wydział Sanitarny (Zielony Krzyż) , a w miarę przybywania prac i obowiązków siedem wydziałów: Organizacyjny, pod kierownictwem A. Chorążyny; Propagandy i Prasy – W. Tropaczyńskiej-Ogarkowej; Zdrowia i Opieki Społecznej – M. Szczawińskiej; Matki i Dziecka – Marii Babskiej, a nast. Marii Spiradek; Spółdzielczo-Gospodarczy – Anny Ciekotowej; Kształcenia Kobiet – Władysławy Hoszowskiej; Prawny – Barbary Matusowej „Kwiatkowskiej”.

Zakres działalności LZK miał dwa kierunki: cywilny i wojskowy. Dział cywilny organizował różnego rodzaju kursy, odprawy, konferencje, zebrania, narady, prowadził tajne nauczanie oraz zajmował się samokształceniem i prowadził prace kulturalno-oświatowe. Dział wojskowy miał charakter pomocniczej służby w stosunku do BCh. Siostry Zielonego Krzyża udzielały pierwszej pomocy w czasie akcji, później leczyły i opiekowały się chorymi i rannymi partyzantami. Ponadto jako wywiadowczynie, kurierki oddziałów musiały posiadać broń i umiejętność posługiwania się nią. W tym celu kształciły się na specjalnych kursach dla instruktorek i sanitariuszek. Przy oddziałach specjalnych i partyzanckich działały patrole sanitarne Zielonego Krzyża. Organizacja służby sanitarnej w oddziałach BCh była prowadzona wzorowo. Wkład kobiet z LZK w walkę był znaczny, a służba sanitarna dzięki nim właściwie rozwiązana.

Wystawa składa się z 15 plansz formatu 70 x 100.

0
    0
    Twój koszyk
    Twój koszyk jest pustyWróć do sklepu